Vijf vragen aan Lonneke Zuijdwijk

Nu haar omgeving is veranderd in een zandvlakte, schittert de parel van Vlaardingen extra fel in de lentezon. Over vier jaar is de voormalige Shell-kantine de centrale ontmoetingsplek van Park Vijfsluizen. Een woonomgeving met supersnelle verbindingen naar stad en strand, tegelijkertijd een weelderig park vol lokale flora en fauna. Voor Lonneke Zuijdwijk, directeur vastgoed bij Heijmans, biedt de uitdagende omgeving volop kansen voor de toekomst. Die ze met aandacht voor de kwaliteiten van de plek en met nieuwe partners wil verzilveren.

Park vol potentie

HOE MAAK JE VAN DEZE UITDAGENDE PLEK EEN GEZONDE LEEFOMGEVING?

“Uniek aan dit gebied is de aansluiting op verschillende soorten infrastructuur. Met de metro kun je snel naar zowel stad als strand, het is per auto uitstekend bereikbaar, en via een tunneltje fiets of loop je zo naar de wijk hiernaast. Je zou zelfs op een boot kunnen stappen in de haven! Die verbindingen zijn een zegen voor een gebiedsontwikkeling, maar zorgen ook voor fikse uitdagingen rond geluidshinder en luchtkwaliteit.

Om geluid te dempen maken we een groene wal, daar waar nodig geluidsschermen en realiseren we een wand van hoge herenhuizen. De woningen zijn zo ontworpen dat de verblijfsruimtes aan de geluidsluwe zijde liggen. Omdat deze huizen goed zichtbaar zijn voor de rest van Vlaardingen, vormen zij meteen de verbinding met de stad. Vijfsluizen is immers de entree van Vlaardingen. Vanuit de metro zie je straks een appartementengebouw van negen verdiepingen. De provincie Zuid-Holland en de gemeente Vlaardingen willen graag verdichten rond ov-knooppunten en daarmee juist gebruik maken van de bestaande infrastructuur.

In de luwte van deze hogere bebouwing vinden bewoners straks een groene openbare ruimte vol biodiversiteit. En de groene wal, die we ophogen tot zo’n twaalf meter, draagt ook bij aan de parkkwaliteit die we in Vijfsluizen willen realiseren.”

WONEN IN EEN PARK, HOE ZIET DAT ERUIT?

“Versterken van de natuur is vanaf de start een uitgangspunt in deze gebiedsontwikkeling. Je offert geen natuur op, maar maakt die juist beter. We bouwen hier immers geen woningen in het groen, we maken een park waarin je kunt wonen. Onze landschapsarchitect en ecoloog zaten vanaf het begin aan tafel en kijken mee naar alle aspecten en fases in dit project.

Vijfsluizen bestaat straks uit vijf verschillende deelgebieden, met eigen beplanting en daarbij horende diersoorten. We keken naar welke bomen en planten specifieke vogels en insecten huisvesten of aantrekken, hoe zien die biotopen eruit? En hoe zetten we bomen zo neer dat ze goed groeien en voor voldoende verkoeling zorgen tijdens hete zomers?

Ook inventariseerden we bestaande bomen: ongeveer negentig exemplaren blijven staan, enkele zijn binnen het gebied verplaatst. Bij het bouwrijp maken van het terrein, wat onderaannemers nu voor ons doen, houden we rekening met het grondwaterpeil. Boomwortels mogen niet droog komen te liggen. We moeten steeds de juiste waterhuishouding borgen: dempen we een plas, dan moet die ergens anders in Vijfsluizen terugkomen.

Woon je in een park, dan zijn dieren je buren. Dus voorzien we de woningen waar mogelijk van groene gevels en nestelplekken voor vogels en vleermuizen. Deze vinden nu tijdelijk onderdak in vleermuispalen. Wij scheppen de randvoorwaarden voor een zo groen mogelijke omgeving en moedigen bewoners aan hiermee verder te gaan. Het zou fijn zijn als ze minder verharding aanbrengen rond hun huis en groene erfafscheidingen kiezen. We willen ze bewust maken van wat dit bij kan dragen aan een gezonde buurt en hen enthousiasmeren met onze kennis.”

SINDS WANNEER BEN JE ALS ONTWIKKELAAR EEN ECOLOOG?

“Bouwen met de natuur is onderdeel van ons vak. Ik geloof dat we alle uitdagingen en opgaven die op ons afkomen, in een veranderend klimaat en daaraan gekoppelde duurzaamheidsmaatregelen, niet alleen kunnen oplossen. Dat moet je samen doen. Niet met andere bouwers, maar met partijen als Naturalis, NLGreenlabel en de RIVM. Met hen leggen we in Park Vijfsluizen een solide basis onder onze aanpak en brengen we kennis verder.

Zo zijn we in gesprek met het Biodiversity Center van Leids museum Naturalis over een studie binnen onze gebiedsontwikkeling. Inzet is bijvoorbeeld een nulmeting, zodat we monitoren welke invloed onze acties hebben. Werkt wat we hebben bedacht en zo niet, wat moeten we doen om dat wel te bereiken? Dat wil je weten en die lessen zou ik breed willen delen, én in andere projecten inzetten.

We kijken hier echt anders naar gebiedsontwikkeling dan we tot nu toe deden. Noodzakelijk, want wil je een gezonde leefomgeving maken, dan heb je de kracht van diverse teams nodig. Niet allemaal hetzelfde slag, maar mensen die verschillen in expertise, achtergrond, leeftijd, in visie. Ik voel het samenstellen van die teams als mijn verantwoordelijkheid. Ik zoek mensen die kunnen verbinden en luisteren, heel goed luisteren. Aandacht hebben en tijd nemen om naar andere opvattingen te kijken. Dat is harder nodig dan vroeger: alleen in een veilige sfeer kan iedereen aan tafel zijn inbreng geven.”

"Ik vind het ontzettend eervol om een stukje geschiedenis te mogen toevoegen aan deze plek"

HEIJMANS HEEFT VEEL ERVARING MET TRANSFORMATIES. WELKE ROL SPEELT DE VOORMALIGE SHELL-KANTINE STRAKS?

“Als centrale ontmoetingsplek voor bewoners. Dit gebied betekent veel voor Vlaardingen en de kantine is een icoon. Vanwege de corona-pandemie waren horeca-ondernemers voorzichtig hier in te stappen, daarom zijn we erg blij met de uiteindelijke eigenaar: een aanbieder van zorgappartementen. In de vleugels van het Shell-gebouw wonen straks senioren met een zorgbehoefte en in het midden vind je gemeenschappelijke voorzieningen voor heel Vijfsluizen, zoals een koffiecorner met terras, maar ook fysiotherapie en andere diensten. Daar zien bewoners elkaar, zodat er volop interactie is in de wijk.”

Het zwembad wordt een vijver met natuurlijke oevers en de latere aanbouwen haalt Heijmans weg, maar het icoon van Vijfsluizen behoudt zijn voor Vlaardingen vertrouwde vorm en wordt door de zorgondernemer in ere hersteld.

Bord bouwplaats Park Vijfsluizen

WAT WIL JE ACHTERLATEN IN VIJFSLUIZEN?

“Ik hoop dat dit een divers buurtje wordt waar bewoners trots op zijn en dat ze gaan houden van die groene ruimte om hen heen. Persoonlijk vind ik het ontzettend eervol om een stukje geschiedenis te mogen toevoegen aan deze plek. Archeologen vonden hier pas een boerderij en een vrijwel intacte dijk uit de IJzertijd, mooi om te zien. Daarop lag de klei van een overstroming, daarboven de sintelbaan van Shell en nu voegen wij een nieuwe tijdlaag toe.

Graag neem ik de toekomstige bewoners mee in de geschiedenis van Vijfsluizen. Het zou leuk zijn als we dat kunnen doen met cultuur, als een kunstenaar ergens in dit gebied een fysieke vertaling maakt van historie, heden en toekomst. En zo een extra verbinding met de stad Vlaardingen realiseert.

Ik ben erg benieuwd wat hier over vier jaar staat, wat we als Heijmans hebben geleerd en hoe we dat verder kunnen brengen. Voor mij staat Park Vijfsluizen symbool voor wat ik wil neerzetten bij Heijmans: projectteams met verschillende disciplines opzetten, naast het bouwen van huizen aandacht hebben voor alle vraagstukken die op ons afkomen en zo een gezonde leefomgeving realiseren, die is toegerust voor wat de toekomst zal brengen.”